This post is from 2023 and was first published in ‘8WEEKLY’
Simon Reynell, de drijvende kracht achter ‘Another Timbre’, het Engelse label dat zoveel betekent voor de eigentijdse gecomponeerde muziek,
viert weer een mooie overwinning met uitgave nr. 200: Jürg Frey’s ‘Borderland Melodies’.
Het ‘huisensemble’ Apartment House, speelt op deze CD drie recente composities van de Zwitserse componist Jürg Frey.
Jürg Frey ( Aarau, 1953 ) neemt ons mee in zijn muzikale wereld die altijd gaat over grenzen verkennen, de grens tussen het abstracte en het concrete,
het ervaren van geluid en stilte, de overgang van los element naar structuur, naar compositie.
Een muzieknoot getekend door Frey is als een gedroogd blaadje, op zichzelf staand, fragiel maar ook krachtig. Zijn sensitieve houding met betrekking
tot materiaal gebruik heeft gevolgen voor zijn wijze van componeren. Stapsgewijs onderzoekt en rangschikt hij zijn muzikale materialen en na verloop van tijd vormt
hij zich een beeld van wat een compositie zou kunnen worden. Klinkt dit vaag en wellicht wat zweverig? Luister naar de composities op deze CD en ontdek
een stevige zelfbewuste muzikale architectuur die een wereld voor je kan openen.
Borderland Melodies (2019)
Een quintet voor piano, viool, cello, klarinet en basklarinet, opent de CD.
Het is een voor Frey kenmerkend stuk vol spaarzame klanken. Frey creëert een heldere omgeving waarin de vaak aanhoudende klanken van de verschillende instrumenten verbindingen kunnen aangaan. Deze verbindingen zijn melodisch van aard en grijpen terug naar de basis principes van de meerstemmigheid.
LÉtat de simplicité (2019/2021)
Deze vierdelige compositie, een quintet voor viool, altviool, cello, klarinet en basklarinet, vormt het hart van de CD.
Instrumenten gemaakt van hout met hun diepte en warmte leveren een magisch klassiek palet op. Frey zet dit palet in om de melodische mogelijkheden van deze combinatie te onderzoeken.
Hij beschrijft deze compositie als een set van kleine muzikale essays over de betekenis van muziek.
Zoals een schilder onderzoekt Frey keer op keer zijn wil tot componeren, zijn fascinaties en zijn verwondering.
Movement, Ground, Fragility (2014 – 2020)
Een septet voor piano, viool, altviool, cello, klarinet, basklarinet en percussie.
De basis voor deze compositie wordt gelegd door het licht toucheren, aanstrijken van een bekken en een reeks korte gestreken altviool klanken.
Zo nu en dan verschijnen er individuele tonen en tweeklanken. Naargelang het instrument bepalen ze de de kleur van dit stuk.
De cello neemt het lage register voor zijn rekening en zorgt dan voor een welhaast cinematografische ervaring.
Cellist Anton Lukoszevieze zegt hierover: ‘ I never have played such a slow Blues before ‘
Het laatste deel van de compositie is organisch van aard. Frey maakt hier gebruik van toevalselementen, sommige secties van de compositie bevatten een muzieknotatie, andere secties bestaan uit door de componist opgestelde lijstjes. De musici kunnen hieruit keuzes maken. Mede hierdoor gaan eigen melodische fragmenten en tempo’s ontstaan en ontvouwt zich een uniek muzikaal landschap.
‘ Apartment House ‘ weet goed raad met de subtiele composities van Jürg Frey en de productie van Simon Reynell is weer geweldig.
Een aanrader!
https://anothertimbre.bandcamp.com/album/borderland-melodies
Sijme Storm 2023
Laurence Crane (Oxford, 1961) is een Engelse componist die, in tegenstelling tot Jürg Frey, tot nu toe een vrij klein oeuvre heeft geschreven.
Eindelijk is er weer een teken van leven in de vorm van een bijzonder project en een mooie productie.
Laurence Crane is een minimalist met een zeer directe aanpak en hij schrijft zeer transparante muziek. Hij maakt gebruik van klassieke instrumenten maar ook een elektrische gitaar, een casio keyboard of sampling technieken behoren tot zijn compositorisch palet.
‘Natural World’ is tot stand gekomen op initiatief van Juliet Fraser. Deze actieve Engelse sopraan, mede oprichtster van het EXAUDI Vocal Ensemble, specialisten op het terrein van oude muziek én nieuwe muziek, geeft regelmatig compositie-opdrachten aan eigentijdse componisten.
Rachel Carson
Juliet Fraser brengt het werk van Rachel Carson (1907-1964) onder de aandacht van Laurence Crane.
Deze Amerikaanse zeebiologe deed baanbrekend onderzoek naar de invloed van het gebruik van insecticiden. Met het boek ‘Silent Spring’ (1962) vraagt ze
aandacht voor de milieuproblematiek. De titel van het boek verwijst naar de lente van het apocalyptische jaar waarin de vogels niet meer zingen doordat zij als gevolg van het gebruik van bestrijdingsmiddelen zijn uitgeroeid.
Deze kennismaking met het werk van Carson doet Crane besluiten om iets te gaan schrijven over de natuurlijke wereld.
En zo belanden we in een wereld vol zingende vogels en zeegeluiden, encyclopedische lijstjes over vogelsoorten, sinusgolven, casio keyboard drones, luisterboek imitaties, en natuurlijk vocaal trapeze werk van Juliet Fraser en haar muzikale partner Mark Knoop op piano en electronics.
Het werk van Laurence Crane heeft altijd het verfrissende effect van een duik in een koele zee, humoristisch, niet belerend, minimalistisch maar altijd met
verassende wendingen.
Natural World bestaat uit drie secties: Field Guide, Chorus en Seascape.
Voor mij is het een klassieke recital vorm met eigentijdse elementen, er zijn verwijzingen naar Maurice Ravel ( – Oiseaux Tristes / Miroirs no.2 ), Joseph Cornell (surrealistische kijkdozen), Pierre Henry (Musique Concrète, elektro-akoestische muziek).
Als luisteraar word je meegenomen in een surrealistische wereld, vriendelijk, melancholisch, Alice in Wonderland, Engels, een muzikale wereld.
Dit is een muzikale reis die de zorg om het milieu in zich meedraagt maar het is Crane’s persoonlijke zorg: eerlijk, niet zeurend en zeker niet moraliserend.
Een aanrader voor eenieder die wel eens wat anders wil.
https://anothertimbre.bandcamp.com/album/natural-world
TIP: ga naar Xeno-canto: sharing wildlife sounds from around the world. https://xeno-canto.org ( -een coproductie met Naturalis )
Sijme Storm 2023
